De 7 factoren van mindfulness

In zijn werken beschrijft Jon Kabat-Zinn, de grondlegger van de hedendaagse mindfulnesstraining, de zeven factoren van mindfulness. Je kunt deze factoren beschouwen als de houding waarmee je mindfulness beoefent. Ze zijn nauw met elkaar verweven. Je zult merken dat, wanneer je één factor hanteert, dit onmiddellijk zijn invloed uitoefent op de andere factoren.

De factoren zijn:

• Niet oordelen

  Als je observeert wat er zich op dit moment afspeelt, neem je een houding aan van een onbevooroordeelde, ontspannen maar oplettende observator van je huidige ervaring. Het is de kunst om je ervaringen te laten zijn, zonder dat je daar een oordeel legt op legt. Oordelen zorgen er immers voor dat je blijft hangen in zich herhalende gedachten en gevoelens die je afscheiden van je directe ervaring. Het geeft lading aan je ervaring, waardoor deze niet vrijelijk naar zijn natuurlijk einde kan uitstromen. Het is van belang om je oordelen te zien wanneer je aan het oordelen bent. Als ze er zijn mogen ze er zijn, eenvoudigweg omdat ze er al zijn. Je hoeft je oordelen niet te veroordelen. Het is al voldoende om ze met mildheid gade te slaan.

• Geduld

  Geduld is het vermogen om tegenslagen te incasseren, in moeilijke situaties je kalmte en zelfbeheersing te bewaren. In de mindfulnessoefeningen betekent dat ook dat je zelfs vanbinnen niet protesteert. Geduld betekent ook dat je je ideeën loslaat over hoe dingen zouden moeten zijn en dat je ziet hoe de dingen in werkelijkheid zijn. Geduld geeft ruimte waarbinnen emoties en vastgeroeste ideeën zich kunnen oplossen. Ook hier geldt dat je met vriendelijke aandacht je ongeduld bljift observeren. Je hoeft er niet voor weg te lopen. Een houding van toenadering naar je ongeduld zal je uiteindelijk geduldiger maken. “Rustig aan” is het ritme van geduld.

• Eindeloos beginnen

  Eindeloos beginnen houdt in dat je je openstelt voor de ervaring van dit moment, alsof je het voor de eerst keer beleeft. Het is het tegenwicht tegen routine, verveling en tegen de automatische piloot. Routine betekent dat je de rijkdom van het leven mist, want elk moment is immers uniek. Routine betekent ook dat je het negatieve onbewust laat en via de automatische piloot dieper wegzakt in een negatieve stemming. Met behulp van aandacht kun je elke ervaring, ook al kom je hem voor de honderdste keer tegen, als een unieke, waardevolle ervaring leren zien. Je begint dan eindeloos opnieuw.

• Vertrouwen

  Vertrouwen betekent in dit geval vertrouwen hebben in het proces van daadwerkelijk aanwezig zijn, ook als het moeilijk is. Als je de werking van je geest helderder gaat zien, zie je hoeveel ruimte er komt om datgene wat je zie, hoe situaties werkbaar worden, zelfs situaties waarvan je geloofde dat je ze niet aankon. En dat geeft vertrouwen, gebaseerd op je ervaringen. Wat ook de uitkomst van een bepaalde situatie zal zijn, als je “Het komt wel goed” kunt denken, heb je een prachtige basisveiligheid in dit leven.

• Niet streven

  Als je van A naar B wilt, blijf je bij A. In het dagelijks leven zijn we bezig om dingen te doen, dingen te veranderen. Er zit een discrepantie tussen hoe het nu is nu en wat we willen. Dan gaan we dingen ondernemen om ons doel te bereiken. Daar is niets mis mee natuurlijk. Alleen is deze strategie niet efficiënt als het om gedachten en gevoelens gaat. Die laten zich niet zo gemakkelijk vatten in stappenplannetjes. Mindfulness draait niet om doen, maar om niet doen. Het heeft iets paradoxaals. De beste manier om iets te bereiken is geen resultaat na te streven, maar de dingen te laten zijn zoals ze zijn, met vriendelijke aandacht, of dat nu beheersing van je angst is, vermindering van stress of spirituele groei, . Als je van A naar B wilt, blijf je dus bij A …

• Acceptatie

  Acceptatie is een proces. Het begint met de bereidheid om de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn. Vaak moet je eerst door allerlei andere gevoelens heen om datgene wat je ziet te kunnen accepteren. Acceptatie betekent dat je niets meer hoeft toe te voegen aan dat wat er is, in de vorm van weerstand of verlangen om de dingen anders te willen hebben. Acceptatie betekent dan ook dat je stopt met strijden, met ontkennen. Acceptatie betekent dat je vanuit het hart kan zeggen “Het is goed zoals het nu is”. Acceptatie betekent niet dat je alles maar leuk hoeft te vinden. Acceptatie betekent de dingen zien zoals ze nu zijn en vandaaruit kun je natuurlijk altijd bekijken of je iets kunt verbeteren aan je situatie in je dagelijks leven.

• Loslaten

  Vaak klampen we ons om allerlei redenen aan dingen vast en misschien wel het hardnekkigst aan je gedachten en gevoelens over onszelf, anderen en situaties. Hierachter zit je diepgewortelde voorkeur of afkeer van dingen en je oordeel hierover. Je kunt die voorkeur en afkeer soms heel letterlijk voelen als een samentrekking in je lichaam. Ook dat mag er zijn, je accepteert het, waardoor ook de verkramping zachter wordt. Door met aandacht je ervaring te laten zijn zoals die is, zonder ingrijpen van jouw kant, laten de dingen zich uiteindelijk los, net zoals lijm in water oplost. Je hoeft nog geen eens actief los te laten, met de juiste aandacht ontvouwt het proces van loslaten vanzelf wel.